Sazîya Frei Denken ku du salan carekî xela­ta Nêrî­na Azadiyê (Free­thinker Prize) dide kesan, xela­ta sala 2017 da roj­namevan, wêne­saz Zehra Doğan û Avak­er a Tevgera Sosyal “Azadiya Min a Veşartî” Masih Alinejad.

Li Swîs­rê Sazîya Frei Denken, saziyekî dîrokî ye. Sazî xela­ta 2015an dabû nivîskar û paraz­vanê mafê mirovan Raif Badawî, hevsera wî Ensaf Haidar û parêz­erê wan Waleed Abdulkhar.

Xela­ta 2017an jî roja yekşemê a 5ê ser­mawazê di çarçoveya Fes­tî­val a Nêrînê (Denk­fest) ku li bajarê Zuri­hê lı Wolk­shaus hat li darx­istin, hate dayîn.

Ji ber ku Zehra ji meha pûşberê a 2017 dan virde li girtîge­ha Amedê ye nikarîbû beş­darê bernameyê bibe. Got­inên Zehra ji hêla endama Ajansa Kedîs­tanê ve hat xwendin. Got­inên Zehra di heman demê de bi verg­era wî ya bi îngîlîzî jî hat xwendin. Zan­yar, akademîsyen, roj­namevan û her­wi­ha bi sedan kes tevlê bernameya Xelatê bû. Nameya Zehra bi awayekî bal­dar ji hêla beş­dar­vanan ve hat guhdarkirin.

Nameya ku bi dû zimana di bernameyê de ji hêla roj­namevanê Ajansa Kedîs­tanê ve hat xwendin li jêr e.

Ji meha Hezîranê heta nîha Zehra di girtîge­ha Amedê de girtîye. Rojên hevdîtin û ji bo têk­ilîyê roj dîyarin. Ev agahîya xweş me roja îne gîhişte Zehra. Ji ber vîna jî, ji bo spasîyê tiştek ji wera nenivisand.Lê em dîkarin bêjin ji bo vê xelatê ew kêfxweş e. Nameyê kû Zehra ji mera demek nivzde nivisandîye, ji wan nameya me ji wera nivisek amadekir. Em got­inê didin Zehra Doğan;

freethinker 2017Ji ber ku rêve­berîya girtîge­hê kelûmelên min nadin, ez jî li tiştên alter­natîf difikir­im. Ji niş­ka ve ser­wext bûm ku tiştên pêwis­tiya min bi wan hene li ber destê min in. Her tiştî bi kar tîn­im; Ambal­aj, xwarin û tiştên avêtî. Ji tiştên xweza­yî boy­ax çêdikim. Wek mînak; zeytûn rengê reş, avafiringiya rengê sor. May­danozê dieciqîn­im rengê kesk bi dest dix­im, bi zerdeçalê rengê zer.Qehwe heye, çay heye… û ji bo ku reng ciyê xwe bigrin hun­giv bikartîn­im. Bo kax­izê bes lênusk û nameyên me hene. Ez jî rupelên roj­nameya bikartîn­im. Û hemû ambal­a­jên mîna qutiyên bisku­vî­ta, kapaxêb folio.Bi kax­izên aleminyûm ên cixareyan jî kola­jê çêdikim.

Li ser rojhi­la­ta navîn ez dixebitim. Li ser dîrok, çand û mîtolo­jî dixwazîm zan­yarîya xwe kûr­tir bikim. Rojê çar seatan didim romana bîranînî ya hevaleke girtî. Çar seat guh­darî dikim û dinivîsim. Her wex­tê pêkan ez wêne çê dikim. Wekî din bo hevalên vê derê min dest bi per­wed­erde­hiya wêneyê kir. Ew ji wêne çêkir­inê pir hezdikin. Ez jî gora xwe hunerê dikim karekî sosyal. Demek pêşde bi pûrtênçûkên ku dikevin hewşa bêh­nvedanê me çawa fırçe tê çêkirin, ezê fêrî wan bikim.

Ez vana bi kurahî ji we re dinivisîn­im. Ji ber ku dema hûn navê Zehra dibîhizin, hûn zehrayek xemgîn, xwe­girtî nefikrin û nebêjin dema xwe vala der­bas dike. Dema we navê Zehra anî bîra xwe bila Zehrayeke wiha moralê wê bilind, hêvîx­urt û jineke­li ser xwe bê ber çavên we.

Her sibeh ji bo pirtûkxwend­inê em kom dib­in. Her roj 300 rupel tê xwendin. Li ser xwend­inê bi şîrovekirin, nîqaş û kûr­bûnê re serkefti­na iradeyê ava dikin. Bi hel­wes­ta xwe, bi awayak fikirî­na xwe dixwaz­im nîşan bidim ku di zîn­danê de jiyaneke berx û bilind heye.

Berê,bi awakî ji xwe razî ez ji koka xwe ne hay­dar bûm, bi bi eciqî­na xwe re li hev di nav dîwarên der­do­ra xwe de, di nav reşe­tariyekê de, di nav zîn­dana hundirê xwe de min fikara hep­s­bûyînê dikir.

Mirov di zin­dana şên­ber de bi hêsanîji zin­dana xwe ya hundirîn xilas dibe.Di raste­qniya zîn­dana tazî û vekirî, hêsan­tir dibe tu vê têgi­hişti­na erjeng di hiş­mendiya xwe de biku­jî. R Rojê 24 seat tu mecburî şerek li hem­berî xwe bikî û ev şer fikrên te azad dike. Mirov, her û her şerkê hebûnê dike, li hem­berî tunebûnê hîn dibe şipûşidiyayî li piya be.

Li vê cihê ku her tişt astengkirî ye, pênûsek jî bi zorê pey­da dibe, kî dizane, belkî ez hîn bib­in ji tunebûnê biafirînim.

Kesek hinc­eta jîyana wî tunebe raste zin­dan ji bo wî zehmet e. Bi rastî pir zehmet e. Lê hinc­eta jiyana min pir bi hêz e. Ji ber viya jî her roj dîwarên zin­danê ji bo min bêwate dibin.

Li tu derê cîhanê azadî bi temamî tûne ye. Niha cihê kû hûn lê ne, gelo hûnn dikarin bêjin azad e. Azadîyek bi temamî tûne ye. Ez viya ji têkoşi­na we de fahm dikim.

Bi min, divê jin bo azadîyê her­dem di pêşt de bimeşe. Desthi­lat­darîya mêran biyar dide bê; emê [jin] çawa bijîn, kincê çawa li xwe bikin, bej­na me û kilo­yê divê çend be, emê çawa bi hev şa bib­in, çawa xeml û makyaj li xwe bikin, heta emê çawa bimirin. Li hem­berê paşverutîya mêra divê em bêtir têbikoşin. Ez baw­er dikim rojekêem ê berçavkên reş ê ku dane ber çavên me emê bişkînin.

Ji we re, ji cihekî dûr, ji bajarekîku hatiye xer­akirin û şewi­tandin, ji girtîge­hgekewî bajarî, ji nava jinên dilmezin, ji we re hizkir­inê xwe rê dikim…

Zehra Doğan
Girtîge­ha Amedê Tipa E

Rever­berîyên ku laik­tîye ji xwera kirîne ruyek û Dinê islamê kirine Dînê dewletê, Rêve­berîya tirkîyê ku ya niha Olê ji xwere kiriye siyaset. Ez ji wek jinek di bindestîya per­gala patiarkal de “Ji bo Zehra ‘Azadîya Nêrînê’ ez pir hêja dibîn­im. Ev temenê azadiya fikrê ye. Wêneyê ku Zehra çêkirîye, bajarê hatiye xirakirin Nisey­bînê dide gotin, Dadge­ha ku ceza daye Zehra, Ji bo ev wêne dadgeh dibê­je ‘Mafê rexneyê der­bas kirî ye.’ Ez dixwaz­im vina bi wera parve­bikim. Em vê rewşê ji bo “Gotî­na Azadîyê” ya li tirkîyê hûn binirxînin pêşwazîya we dikin. Li ser navê Zehra Doğan disa ji were spasîyê xwe pêşkeş dikim.


Ji bo Kedis­tan Rosi­da Koyun­cu wergerand.

Türkçe: Zehra Doğan’a İsviçre’d­en ödül : “Free­thinker Prize” Oku­mak için tıklayınız
Eng­lish: 2017 “Free­thinker Prize” for Zehra Doğan Click to read
Français : “Free­thinker Prize” suisse est décerné à Zehra Doğan Cliquez pour lire

Pel­dan­ka tay­betî Zehra Doğan: 

Traductions & rédaction par Kedistan. Vous pouvez utiliser, partager les articles et les traductions de Kedistan en précisant la source et en ajoutant un lien afin de respecter le travail des auteur(e)s et traductrices/teurs. Merci.
Kedistan’ın tüm yayınlarını, yazar ve çevirmenlerin emeğine saygı göstererek, kaynak ve link vererek paylaşabilirisiniz. Teşekkürler.
Kerema xwe dema hun nivîsên Kedistanê parve dikin, ji bo rêzgirtina maf û keda nivîskar û wergêr, lînk û navê malperê wek çavkanî diyar bikin. Spas.
Translation & writing by Kedistan. You may use and share Kedistan’s articles and translations, specifying the source and adding a link in order to respect the writer(s) and translator(s) work. Thank you.
Rosida Koyuncu on Twitter
Rosida Koyuncu
Auteure
Activiste LGBTIQ+, jour­nal­iste et cinéaste, en exil à Genève. LGBTIQ+ aktivist, gazete­ci ve sinemacı. Cenevre’de sürgünde bulunuyor.